SP - Informator

Wychowanie do odpowiedzialności za siebie i za innych to nic innego jak ustalenie zgodnych z określonym systemem wartości jasnych reguł postępowania i konsekwentne ich przestrzeganie. Reguły powinny określać pożądane zachowania dziecka w taki sposób, by nie było dwuznaczności. Żeby czuć się bezpiecznie, dziecko musi wiedzieć czego od niego się oczekuje. Gdy rodzic mówi: „Tego nie wolno robić!”, ale jednocześnie nie wskazuje, co należy robić, to pozostawia dziecko w niepewności, nie zaspakaja potrzeby działania dziecka w określonych ramach. Normy muszą być sformułowane w konkretny, pozytywny sposób. Na ile to możliwe należy unikać zwrotu „Nie wolno”. Np. zamiast powiedzieć „W tym miejscu nie wolno hałasować”, lepiej powiedzmy „W tym miejscu zachowujemy ciszę”. Dzieci, które zbyt często słyszą, ze czegoś nie wolno stają się z czasem odporne na wszelkie zakazy. Normy muszą być też stałe, nie mogą zależeć od nastroju rodzica. Błędem jest też  narzucanie norm, których samemu się nie przestrzega. Nie można też „kupować” posłuszeństwa, karać. 

            Dobrą rzeczą jest natomiast wyciąganie konsekwencji, czyli stanowcze żądanie  naprawienia szkody lub zadośćuczynienia. Wykonanie pozytywnego gestu, który
w konsekwencji zmniejszy też u dziecka poczucie winy. Dzięki niemu zrozumie, że ma prawo do błędu. Możliwość poprawy skłania dziecko do widzenia dorosłych jako osób przyjaźnie nastawionych i serdecznych, które doceniają wysiłek dziecka.

(Źródło: „Naucz odpowiedzialności”, A. Wróblewski [w] Poradnik psychologiczny Polityki, Tom 2, 2/2009, s.60)

Warto uczyć dziecko posługiwania się komunikatami, które będą je wzmacniać, a nie osłabiać. Osłabiają te, które niejako oddają wpływ na moje życie innym. Wzmacniają te, które oznaczają: biorę odpowiedzialność za moje życie.

Oduczaj słów które osłabiają:muszę, powinienem, zrobiłbym to, gdyby,  nic na to nie poradzę, chciałbym, ale…, Nie mogę, niemożliwe, zawsze, nigdy, przykro mi, że…, nie dam rady, to nie dla mnie.

Popieraj: chcę, wybieram, wolę, decyduję, mam zamiar, zależy mi, postanawiam, że…, ważne dla mnie jest…, w tej sytuacji, zdecydowałem/łam.

(Źródło: „Naucz dziecko mocnych słów”, A. Paczkowska [w] Poradnik psychologiczny Polityki, Tom 2, 2/2009, s.58)

Jeśli chcemy, aby samoocena naszego dziecka kształtowała się na podstawie jego adekwatnej wiedzy o sobie, należy unikać w komunikatach werbalnych stosowania:

· inwektywy(np. leń, oferma)

· porównywania(np. Jaś zrobiłby to lepiej, grzeczne dziewczynki tak nie robią)

· groźby(np. porozmawiamy, jak wróci tata)

· oskarżenia( np. jestem pewna, że to ty zrobiłeś, bo ty zawsze..)

· pouczenia i kazania(np. ja w twoim wieku, z takimi ocenami się nigdzie nie dostaniesz)

· szyderstwa, kpiny( np. co ty robisz w tej klasie? gdzie masz szare komórki?)

· rozkazu(np. Mów ciszej! Milcz teraz!)

            Pamiętajmy, że brak poczucia własnej wartości możemy manifestować w różny sposób w naszym życiu. Trudności z którymi spotykamy się w praktyce psychologicznej to: niepewność siebie, lęk przed ludźmi, przed ich ocenę, nieśmiałość, unikanie różnych przedsięwzięć itp., dlatego pomagajmy dzieciom w pokonywani trudności, a nie krytykujmy, zadbajmy oto, by dziecko przekonało się samodzielnie, do czego ma zdolności, a gdzie mu ich brakuje. Samodzielnie zdobyta wiedza o sobie da dziecku poczucie sprawstwa, nauczy odpowiedzialności za własne decyzje. Warto okazać mu radość z jego małych sukcesów
i zachęcić do poszukiwań. Może przy tym korzystać z wiedzy i doświadczenia rodziców. Rodzice mogą tez pomagać mu rozwijać zainteresowania.

 (Źródło: „Oszczędź mu agresji”, A. Paczkowska [w] poradnik psychologiczny Polityki, Tom 2, 2/2009, s.59)

Czasami rodzice uważają dzieci „za zbyt małe”, żeby stawiać przed nimi wymagania, czy obowiązki.  To powoduje, że wymagania ze strony szkoły stają się źródłem niepokoju lub lęku. Podobne emocje wywołuje też nadmierna pobłażliwość ze strony rodziców, brak jasno określonych granic, co wolno dziecku. Dziecko ma  wtedy wrażenie, że wszystko mu wolno, więc ciągle sprawdza, na co sobie jeszcze może pozwolić. Niedobrze jest też, gdy rodzice nadmiernie chronią swoje dzieci przed podejmowaniem decyzji i ich konsekwencjami. Zbyt wysokie wymagania rodziców „masz być najlepszy w klasie”  przyczyniają się również do nieprzyjemnego pobudzenia emocjonalnego i wycofywania zadań wymagających wysiłku.

            Doświadczenia zgromadzone przez dzieci w wyniku nieprawidłowych oddziaływań rodziców przyczyniają się do powstania niechęci wobec szkoły, są źródłem agresji wobec rówieśników. Jeśli dzieci łamią zasady w szkole trzeba się tym zainteresować, gdyż te zachowania najczęściej są wołaniem o akceptację, miłość, uwagę, uznanie rodziców. Zazwyczaj wystarczy poświęcić więcej czasu dziecku na rozmowę, w której będą mogły się otworzyć i opowiedzieć o problemie. Rodzicielskie wsparcie - to pomaganie dzieciom, prezentowanie dobrych wzorców zachowań oraz konsekwencja w działaniu.

(Źródło: „Dorastanie ze wsparciem”, M Wójtowicz - Dacka [w] Charaktery. Przybornik rodzica. Tom 3. , nr3/2012, s.17)

Przyczyny lęku przed szkołą mogą być różne. Rodzic powinien je zrozumieć, by pomóc dziecku. Jedną z przyczyn jest obecność młodszych dzieci podczas rozliczania starszego rodzeństwa z postępów w nauce i zachowania w szkole. Rozczarowanie z powodu niskich ocen, niewłaściwego zachowania brata, czy siostry w szkole, powoduje, że młodsze dzieci kojarzą szkołę z krytyką i karą. Przeżywają wówczas lęk, bezsilność lub złość spowodowane tym, że nie są w stanie sprostać wymaganiom rodziców. Takie zachowanie może być przyczyną: rozproszenia uwagi dziecka, nadmiernego pobudzenia, dekoncentracji na zadaniach, podczas zabawy. Jeśli rodzice chcą uniknąć takich skojarzeń, nie powinni rozliczać starszego rodzeństwa z postępów w nauce w obecności młodszego.

            Na negatywne emocje wyrażane przez dzieci mogą mieć też wpływ duże zmiany życiowe, z którymi nie mogą sobie poradzić dzieci np.: przeprowadzka, wypadek oraz nieprawidłowe postawy rodziców wobec nich, np. jeśli rodzice pokazują dziecku świat jako zagrażający. Sami często też w nowych sytuacjach reagują paniką, lękiem - wówczas wyolbrzymiają zagrożenia.

(Źródło: „Dorastanie ze wsparciem”, M Wójtowicz - Dacka [w] Charaktery. Przybornik rodzica. Tom 3. , nr3/2012, s.17)

Dobrego roku szkolnego 2014/2015 z Aniołem u boku!!! Uczniom i rodzicom życzy pedagog szkolny - Alicja Smoczeńska